Integracja Sensoryczna to zintegrowana współpraca pomiędzy zmysłami człowieka. Stanowi podstawę autoregulacji i planowania a uzależniona jest od poszczególnych kanałów zmysłowych, które w zależności od zmysłu odgrywają odpowiednie role w życiu człowieka. Najważniejszymi zmysłami, w których obrębie odbywa się praca terapeutyczna podczasterapii SI są, zmysł propriocepcji, przedsionkowy oraz dotykowy, rozróżnia się dodatkowe zmysły w obszarze zainteresowań wybraną dziedziną terapii jak np. zaburzenia w obrębie przetwarzania słuchowego, wzrokowego czy węchowego.Twórczynią metody była A. Ayres, otworzyła klinikę działająca do dzisiaj przy Międzynarodowej Organizacji Integracji Sensorycznej. Zaobserwowała ona zależność pomiędzy integracją sensoryczną a uczeniem się, koncentracją i funkcjonowaniem dzieci.W Integracji Sensorycznej wyróżniamy: zaburzenia modulacji sensorycznej, czyli zaburzenia występujące w obrębie zmysłu dotykowego i przedsionka, zaburzenia rejestracji głównie w odniesieniu do propriocepcji (czucie m.in. mięśni, ścięgien, stawów) oraz zaburzenia dyskryminacji jako miejsca odpowiedzialne za przetwarzanie zmysłowe uczestniczące w organizacji ruchowej, planowanie ruchowe z jego płynnością oraz dostosowaniem siły itempa, mieszczą się tutaj również np. nadwrażliwości słuchowe czy węchowe.Terapia zawsze szukała odpowiedzi na potrzeby zainteresowanej grupy, w tym wypadkugłównym odbiorcą są dzieci przejawiajace specyficzne zachowania, często nieadekwatneformy funkcjonowania w obszarze autoregulacji, aktywności własnej i koncentracji.
Dziecitakie często mają znacząco obniżone możliwości uwagi, są pobudzone ruchowo, reagująnadmiernie na dotyk, na hałas, na ruch. Wydają się być przestymulowane szczególniewieczorem, często mają kłopoty z zasypianiem i snem, bywają rozdrażnione zniewiadomych dla otoczenia przyczyn potrafią wpadać w ataki złości. Bywają dzieci mającetrudności z agresywnymi zachowaniami w przedszkolu, szkole, domu gdzie rozmowywychowawcze nie przynoszą zamierzonych rezultatów, odnosi się wrażenie, że dzieckorozumie zasady po czym kolejny raz je łamie, bywa opryskliwe, płaczliwe czy krzykliwe. Nadrugim końcu skali są dzieci spokojne, wycofane, zlęknione, odmawiające aktywnościruchowych w ogóle(nie lubiące biegać, skakać unikające wysokości czy bujania). W obuprzypadkach mamy dzieci z trudnościami w planowaniu ruchowym, które wywracają się naprostej drodze, rozlewające, nieuważne, poruszające się bardzo szybko bądź nie potrafiącedostosować siły do zadania: gryzące zabawki, paznokcie, kredki.Terapia SI polega na planowym i ściśle ukierunkowanym działaniu, które odbywa siępoprzez sytuacje zadaniowe proponowane dziecku,w których poprzez doświadczenie orazuczestnictwo dzieci mają okazję na kontrolowaną stymulację poszczególnych obszarówdeficytowych ustalanych przez wykwalifikowanego terapeutę po studiach podyplomowychbądź kurasch Integracji Sensorycznej. W żadnym wypadku terapia nie jest zabawą i niepowinna taka być. Poprzez działania w wybranych obszarach dziecko zmienia swoje zachowania w otoczeniu, widoczna jest poprawa w zachowaniu, dziecko staje sięwyciszone, poprawia się sen, planowanie ruchowe i pewność siebie, w przypadku dzieciunikających aktywności ruchowych otwierają się one na zabawy ruchowe i chętniej w nichuczestniczą. W trakcie terapii oprócz wyzwań ruchowych, równoważnych i siłowychproponujemy aktywności poznawcze na których opiera się motywacja dziecka, działając wnajbliższej strefie rozwoju oraz poprzez ćwiczenia koncentracji czy sekwencji kształcimyumiejętności uwagi i pamięci, co dzieciom przynosi bezpośrednią korzyść poprzeznabywanie nowych umiejętności tzw. szkolnych jak, liczenie, spostrzeganie wzrokowe,percepcja słuchowa, słuch fonematyczny lub czytanie ze zrozumieniem. Trening poznawczyjest ważnym elementem rozwoju dla dzieci, szczególnie gdy przejawiają one trudności wkoncentracji, która jest podstawą nabywania nowych umiejętności. W trakcie terapiinastawiamy się na całościowe postrzeganie dziecka i w zależności od jego potrzebrozwojowych ustalamy plan terapii wszystko w oparciu o rozpoznane deficyty sensorycznezawsze wychodząc z założenia, że dzieci rozwijają się przez ruch!
Alicja Antoniewicz mgr Pedagog Specjalny Terapeuta Integracji Sensorycznej